STYLE KLASYCZNE W SZTUCE

Wielka opowieść o formie, harmonii i dziedzictwie

Klasyczne style w sztuce są jak fundamenty, na których przez stulecia budowano kulturę Europy i świata. Choć zmieniały się epoki, techniki, wrażliwość i środki wyrazu, powracające idee ładu, proporcji i piękna tworzyły wspólny język – rozpoznawalny od starożytnej Grecji aż po XIX-wieczne akademie. Klasycyzm w różnych swoich wcieleniach nie jest więc jedynie zbiorem zasad; to raczej sposób myślenia o sztuce jako harmonii między intelektem a emocją, między człowiekiem a światem, między tym, co przemijające, a tym, co trwałe.

Renesans – odrodzenie klasyki

Renesans w XV wieku nie był prostym powrotem do starożytności, lecz twórczym jej przetworzeniem. Artyści odkopali idee harmonii, proporcji i piękna, łącząc je z rodzącym się humanizmem.

Charakterystyka:

• perspektywa linearna (Brunelleschi),
• fascynacja anatomią i idealnym ciałem,
• realizm połączony z duchowością,
• sztuka jako droga do poznania świata.

Najważniejsze przykłady:

• Leonardo da Vinci – Mona Lisa, Ostatnia Wieczerza,
• Michał Anioł – rzeźby z Kaplicy Medyceuszy, freski w Kaplicy Sykstyńskiej,
• Rafael – Szkoła Ateńska,
• architektura Brunelleschiego, Palladia i Michała Anioła.

Polski renesans:

• Wawel za Zygmunta Starego – dziedziniec arkadowy jako arcydzieło włoskiej harmonii,
• Kaplica Zygmuntowska – perła renesansu na północ od Alp,
• dzieła malarstwa i rzeźby w duchu renesansu krakowskiego i lubelskiego.

Starożytna Grecja – narodziny klasyki

To właśnie w Grecji zrodziły się kanony, które stały się inspiracją dla późniejszych pokoleń artystów.

Charakterystyka:

• idea kalokagathii – piękno połączone z dobrem i cnotą,
• dążenie do idealnych proporcji ludzkiego ciała,
• równowaga i harmonia w kompozycji,
• rozwój architektury opartej na trzech porządkach: doryckim, jońskim i korynckim.

Najważniejsze przykłady:

• Partenon na Akropolu,
• rzeźby Fidiasza, Polikleta i Myrona, takie jak Doryforos czy Dyskobol,
• malowidła wazowe, będące mistrzostwem prostoty i narracyjności.

W polskiej sztuce elementy greckiego klasycyzmu pojawiły się znacznie później, szczególnie w okresie oświecenia – np. w architekturze Stanisława Zawadzkiego, autora klasycystycznych pałaców w Śmiełowie i Kurozwękach.

Starożytny Rzym – realizm, potęga i monumentalność

Rzym przejął greckie wzorce, ale nadał im bardziej praktyczny i monumentalny charakter.

Charakterystyka:

• silny realizm w portretach,
• rozwój inżynierii architektonicznej (łuk, sklepienie, kopuła),
• sztuka propagandowa ukazująca potęgę imperium.

Najważniejsze przykłady:

• Koloseum, Panteon, Łuk Tytusa,
• realistyczne rzymskie portrety, zwłaszcza tzw. verystyczne popiersia,
• mozaiki i malowidła z Pompejów.

Wpływy w Polsce i Europie:
Architektura klasycystyczna europejskich stolic – Paryża, Wiednia, Berlina – nawiązuje do rzymskiej monumentalności. W Polsce echem tej tradycji jest m.in. Teatr Wielki w Warszawie czy budowle projektowane przez Corazziego.

Barok – klasyka w ruchu

Choć barok kojarzy się z przepychem i dramatyzmem, jest jednocześnie jedną z odmian klasycyzmu, zakorzenioną w antyku, ale bardziej emocjonalną i dynamiczną.

Charakterystyka:

• dramatyczna gra światła i cienia (chiaroscuro),
• ruch, napięcie, patos,
• monumentalna architektura – krzywoliniowe fasady i bogate wnętrza.

Najważniejsze przykłady:

• Bernini – Ekstaza św. Teresy, kolumnada na placu św. Piotra,
• Caravaggio – rewolucja w malarstwie światłocienia,
• Borromini – architektoniczne eksperymenty z formą.

Barok w Polsce:

• Pałac w Wilanowie – polski “Wersal”,
• kościoły jezuickie, m.in. w Krakowie i Lublinie,
• malarstwo portretowe (tzw. sarmackie) i świetne przykłady rzeźby drewnianej (np. twórczość Baltazara Fontany).

Klasycyzm XVIII–XIX wieku – powrót do antyku

Epoka Oświecenia przyniosła świadomy, programowy powrót do surowej prostoty antyku po barokowej ekstrawagancji.

Charakterystyka:

• prostota i symetria,
• jasność kompozycji,
• inspiracja rzymską moralnością, republikanizmem i cnót obywatelskich,
• sztuka jako narzędzie edukacji i moralnego oddziaływania.

Najważniejsze przykłady:

• Jacques-Louis David – Przysięga Horacjuszy, Śmierć Marata,
• architektura Paryża z czasów Napoleona,
• monumentalizm pruski i wiedeński.

Klasycyzm w Polsce:

• Świątynia Sybilli w Puławach Izabeli Czartoryskiej,
• monumentalne budowle Warszawy projektowane przez Kubickiego,
• rzeźba i malarstwo o tematyce patriotycznej i historycznej.

Akademizm – klasyka w służbie edukacji

Akademizm XIX wieku był systemem kształcenia i stylem, który starał się utrzymać klasyczne kanony w czasach pojawiania się nowych prądów – romantyzmu, realizmu czy impresjonizmu.

Charakterystyka:

• perfekcyjne rysunkowe przygotowanie,
• idealizacja świata przedstawionego,
• tematyka mitologiczna, historyczna, alegoryczna.

Najważniejsze przykłady:

• malarstwo Ingres’a, Bouguereau, Almy-Tademy.

W Polsce:

• twórczość Akademii Petersburskiej i monachijskiej: Matejko, Siemiradzki, Grodzicki,
• rozwój malarstwa historycznego i religijnego.

Otrzymuj najnowsze wiadomości prosto do swojej skrzynki

O najnowszych i nadchodzących Aukcjach Sztuki.

O nadchodzących Wystawach i wydarzeniach.

O najnowszych Pracach w naszych Katalogach.

FIRMA

DLA  ARTYSTÓW

OBSŁUGA KLIENTA

Strona zrobiona przez Łafra Sp.z o.o